Azken aste hauetako mugimenduen artean, Azpeitia 1936-2017 lana azpimarratzekoa da. Giza eskubideen urraketa guztiak biltzeko lau liburu argitaratu dituzte Azpeitiko Udalak eta Aranzadi Zientzia elkarteak. Ez da erraza norberaren lubakitik ateratzea eta besteen istorioak eta bizipenak entzutea. Badaude puztutako memoriak, baimendutakoak eta mediatikoak. Eta isildutako, debekatutako eta ahaztutako oroitzapenak.

Martin Ugalde Foroan, Naiara Zamarreño, Eneko Etxeberria, Maria Jauregi eta Nagore Otegik enpatia ariketak proposatu dizkigute, teoriatik baino praktikatik. Ariketa minoritarioak izan arren, zaratak zoritxarrez agindu arren, ugaltzen ari dira mota honetako proposamenak. Siglen gainetik, hizkuntza berean. Posiblea bada.

Hogeigarren urteurrenean, Fernando Buesa eta Jorge Díez oroitzeko ariketa proposatu digute Gasteiztik, testigantzak bilduz. Beste aukera on bat gure “bertangoxo”-tik ateratzeko. Ausardia baino bihotza apur bat behar da zuhaitza bizirik mantentzeko. “Sustraietan elikadura, kimuetan itxaropen”. Mitin politikorik ez, erruki garaiak dira.

Eta laster “S(u/a)minetik bakera” eramango dugu 8.000ko batera. Dolu kolektiboak eta hiri martiriak aipatzen ditugunean, Bagdad, Damasko, Sarajevo eta  Hiroshima oroimen kolektiboan daude. Eta Gernika. Horregatik hain garrantzitsua da guretzat hain leku sinbolikoan egon ahal izatea, urteak lanean daramatzan Gernika Gogoratuz elkartearen eskutik eta Maria Jauregik eta Jon Maiak lagunduta. Datorren otsailaren 25ean. Gonbidatuta zaudete.