S(u/a)minetik bakera | Osatzetik Arintzera

You are browsing the archive for S(u/a)minetik bakera.

Hegan

%A, 13UTCSat, 13 Nov 2021 09:43:19 +0000 %e. %B %Y in Aulki Hutsak, Mendian Hil Hirian Hil, S(u/a)minetik bakera, Zarautz Errukitsua

Bilbotik Bartzelonara doan hegazkinean noa. Begiak itxi ditut. Aste trinkoa izan da, estres handikoa. Bereziki zainketa aringarriak behar dituzten pazienteak izan ditut ospitalean eta kontsultan. Egun hauek kanpoan egongo naizelako, eta hurrengo asteburuan ere, baita azaroko azken aste osoan ere. Lana pilatzen da eta emozionalki kudeatu behar duzu pazienteek eta senideek dakartena: Sufrimendua, beldurra, zalantza, bertigoa, esker ona, haserrea, tristura, damua, poza…

Pirinioetako tontorrak ikusi ahal izan ditut, elurtuta. Denbora luzea zen hegaldi bat ez nuela hartzen. Udalatxeko tontorrean ere elur malutak ikusi nituen aurrekoan. Arrasaten, astelehenean aldez aurretiazko borondateei buruzko hitzaldia antolatu zuen Nagusien Kontseiluak, eta hizlari moduan gonbidatu ninduten. Kulturate aretoa beteta, gaiak pizten duen interesa seinale.

Katalunian azkeneko aldiz “S(u/a)minetik bakera”-rekin egon ginen Aitor, Maider eta hirurok, 2018ko urtarrilean. Sumineko garaiak izan ziren haiek, sosegu handiagoa topatuko dut orain. Gaizki orbaindutako zauriek izan dezaketen sosegua behintzat. Zarautzen, asteazkenean, heriotza baino lehen aldez aurretik hasten den doluari buruz hizketan egon ginen, dementziekin lotuta batik bat. Maria Victoria Lucero eta biok hizlari, Afagik eta Zarautz Herri Zaintzaileak antolatutako ekitaldia izan zen, harrera oso ona jaso zuenaModelo zineman.

Ostegunean, Errenterian izan nintzen. Maiderren herria. Leihotik begiratuta, hodeiak ikusten ditut orain gure azpian. Orereta niretzat Gabonak dira, Olentzero Pello eta Aiora txikiak zirenean, neure gurasoak bizirik zeudenean, txistulariak; Urdaburu, Listorreta, Añarbe, Urdaburu mendi taldearen borda Ezkaurreko magaletan; Miren, Jon, Arantza, Aurita, amona Isabel, Joxe Manuel, Jon, Ainhitze… ; Imanol, Mikel, Pilartxo, Joxe Mari, Gema, “Aulki Hutsak”. Niessen aretoan egon ziren aipatutako bidelagunetatik asko. Beste batzuk ez daude jada.

Mendi Film 2021 ate joka dagoen honetan, Mendi Tourreko azken emanaldia egin dugu ostiralean Elgoibarren. Lankide baten doluan alboan egoteko arratsaldea ere izan zen, garagardotan. Baita Iñaki Izan bidelagunarekin egotekoa ere. Herri Antzokiak ere itxura ederra izan zuen, publikoaren epeltasuna jaso genuen. Sua piztuta zegoen han ere. Alde batean Karakate, eta bestean Kalamua eta Morkaiko.

Eta orain, aste mamitsu honen buruan, Osona dut zain: Torelló eta Vic.

Jarraituko du.

No Comments »

by iñaki peña

Barkamenaz

%A, 14UTCThu, 14 Oct 2021 04:17:27 +0000 %e. %B %Y in Humanizazioa, S(u/a)minetik bakera, Zineman

Itxi begiak, arnasa hartu lasai, saiatu beste pentsamenduak alboratzen. Saiatu kanpoko soinuei entzungor egiten. Eta saiatu burura ekartzen inoiz zeure biografian min gehien egin dizun pertsona hori, zerbait barkaezin hura egin zizuna. Eutsi pertsona haren irudiari, gogoratu sentitu zenuena (edo duzuna). Sentitu mina. Arnasa hartu lasai. Mina askatu. Eta saiatu pentsatzen pertsona hari barkatzen. Arnasa hartu. Mina askatu. 5 minutuko ariketa.

Itxi begiak, arnasa hartu lasai, saiatu beste pentsamenduak alboratzen. Saiatu kanpoko soinuei entzungor egiten. Eta saiatu burura ekartzen inoiz zeure biografian min gehien egin diozun pertsona hori, zerbait barkaezin hura egin zeniona. Eutsi pertsona haren irudiari, gogoratu sentitu zenuena (edo duzuna). Sentitu mina. Arnasa hartu lasai. Mina askatu. Eta saiatu pentsatzen pertsona haren barkamena. Arnasa hartu. Mina askatu. 5 minutuko ariketa.

Barkamena, errukia bezala, kutsatutako kontzeptu horietakoa da. Errefusa edo lotsa sentitu dezakezu planteatze hutsarekin, kutsadura harengatik. Eta, hala ere, zein beharrezkoa den, zein osatzailea den. Maila pertsonalean eta kolektiboan. Maixabel Lasak berak bigarren aukerei buruz nahiago du hitz egitea. Bera izanda, nire ustez, barkamenaren eredu nagusietakoa geurean. Erreferente moral handia. Ez dakit ikus-entzun duzuen “Maixabel” pelikula, baina karteldegiant opatuko duzue oraindik hemen edo han. Zoazte.

Aldea dagoelako barkatzen duzunean edo barkatzen eta ahazten ez duzuenean. “Herriak ez du barkatuko”, entzuten genuen kalean, irakurtzen genuen kaleko hormetan. Irati Goikoetxeak beste irakurketa posible bat izen bereko liburuarekin, aurreko linkean hari buruzko iruzkina topatuko duzue. “Cumplimiento íntegro de las penas”, entzuten genuen kalean. “Ni olvido ni perdón con los terroristas”, irakurtzen genuen kaleko hormetan…

Bestela, barkamena bera mendeku mota bat izan daiteke? Hor daukazue, nahi izanez gero, Eric-Emmanuel Schmitten liburua, “Barkamenaren mendekua” hain zuzen ere.

Eta amaitzeko, beste azpikontzeptu bat, laikoa bezain sakonki espirituala, gazteleraz “perdón no-dual” esaten dena. Honen inguruan eskola oso bat dago, euskaraz Barkamenaren Eskola esangi genuena. Hor dabiltza Jorge Lomar eta Reyes Ollero gidaritza lanetan. Mila esker zeuri, Izan, hauen berri ematearren.

No Comments »

by iñaki peña

Summer of Soul

%A, 01UTCWed, 01 Sep 2021 04:38:05 +0000 %e. %B %Y in Musikan, S(u/a)minetik bakera, Zineman

Summerofsoul 1969ko udan, NYCko Harlem auzoan, musika jaialdi handia antolatu zuten. Musika beltzen inoizko festibalik handiena, denboran (eta ia espazioan ere) lehiatu behar izan zuena Woodstock erraldoiarekin, New York estatuan antolatutakoa hura ere. Historiako orrialdeetan oihartzun dexente apalagoa izan zuen arren, egun haietako emanaldiak grabatuta eta nonbait gordeta gelditu ziren. Norbaitek biltegi hartatik erreskatatu eta dokumental bikaina egin zuen arte, lehengo egunean zineman ikus-entzun ahal izan genuena. Oso deskubrimendu pozgarria izan da, “Searching for Sugar Man” dokumental gogoangarriaren parekoa edo ia.

Komunitate baten duintasuna sendotzea kulturaren bidez, zehazki musikari esker. Horrela laburbildu dezakegu uda hartan gertatutakoa. Kontuan hartu behar ditugu hamarkada hartako lau mugarriak: John Fitzgerald Kennedy-ren hilketa 1963an, Malcolm X-rena 1965ean eta Robert F. Kennedy eta Martin Luther King-enak 1968an. Afroamerikarren eskubide zibilen alde lan egindako pertsona gako hauen heriotza biolentoek Harlemeko kaleetan erantzun biolentoak eragin zituzten urte haietan. Eta indarkeria haren antidoto edo prebentzio moduan muntatu zuten hain zuzen ere musika jaialdia aste haietan.

Bizipoza da dokumentalak transmititzen duena, iluntasunaren gainetik argia eta indarra. Soul, R&B, gospel eta musika beltz eta latinoen erritmoen bidez bakea, zentzu batean. Nina Simone, B.B. King, Stevie Wonder, Gladys Knight eta beste artista beltz batzuen zerrenda luzea topatuko duzue harribitxi honetan, zinema aretoetan edo etxean bertan ikus-entzuteko aukera duzuena.

PD.- “Summer of Soul: Cuando la revolución no pudo ser televisada”. El Sótano, Radio 3.

No Comments »

by iñaki peña

The Troubles eta haratago

%A, 13UTCFri, 13 Aug 2021 09:04:00 +0000 %e. %B %Y in S(u/a)minetik bakera, Zarautz Errukitsua

Zarautzen “compassionate communities” saltsa honetan hasi baino lehen, herrian beste talde batzuk zer egiten ari ziren aztertu genuen. Eta, aldi berean, munduan nola funtzionatzen ari ziren beste komunitate errukitsu batzuk estimulagarria bezain ezinbestekoa izan zen guretzat. Gai deserosoak eta ezkutatuak hasi ginen jorratzen Death Cafeetan, heriotzaz orokorrean, zehazki minbiziaz, Alzheimerraz, zainketa aringarrietaz, etxeko ospitalizazioaz, suizidioaz, dolu perinatalaz…

Munduan egiten ari zirena begiratuta, indarkeria politikoak edo terrorismoak gogor jotako bi herrialde kontuan hartzekoak ziren (eta dira), komunitate gupidakorrak modu esanguratsuan garatzen ari zirenak: Kolonbia eta Irlanda. Nire buruari galdetzen non ea gaia jorratuko zuten, edo tabuen artean tabuena izango litzateke. Funtsean ea gai garen modu honetan etorritako heriotzaren doluei buruz hitz egiteko, osagai distortsionatzaileak albo batera lagata (politika, historia,…), eta faktore humanoetan eta emozioetan bakarrik enfokaturik. Gasteizen, Zarautzen eta Getxon bizipen ederrak izan genituen, hiri errukitsu moduan, “S(u/a)minetik Bakera” obra eszenikoa aurkezturik. Udazken honetan hiru horietako batean errepikatzeko ilusio handia daukagu.

Asuntoa da uda honetan Irlandan egon garela oporretan, eta besteak beste Derry eta Belfast bisitatu ditugula. Lehenengoan azaletik igaro ginen gehiago, baina bigarrenean bete-betean busti ginela orain dela 50 urte piztu ziren gatazka politikoen ondorioekin. Ulsterren gertatutakoa, desberdintasunak desberdintasun, beti izan da prozesu paralelo modukoa, hemen gertatzen zenarekin aldean. Telebistan eta zineman ikus-entzunda, bazen garaia bertatik bertara horren guztiaren aztarnak behintzat ezagutzekoa.

Hasi ginen Black Cab Tour batekin, alegia, ibilaldi gidatu bat taxi batean hala Shankill Road nola Falls Rd. aldeetan. Horren bidez, gidaria kartzelan egondako baten bat izan daitekeelarik, zonalde unionistan zein errepublikarrean gelditu diren hormetako pintaketak, harresiak, txarrantxak eta abar ikusi ditzakezu, gidariaren komentarioekin. Historian atzerako bidaia egitea bezalakoa da, oso gomendagarria. Baina iraganaldiaz gain, orainaldia ere oso presente dago. Orduko pintaketekin konparaturik, gaur egun egindakoak beste ildo desberdin bat daukate. Amek, izebek eta amonek bereiziki hitz egiten dute itxaropenaz, adiskidetasunaz, maitasunaz eta zainketetaz. Gogoratzeaz, errespetuaz eta lehengoratzeaz. Gogor borrokatzea gizarte lehengoratzaile baterantz. Osagarri moduan, Ulster Museum-ek atal oso interesgarria dauka indarkeria politikoaren hamarkadei buruzkoa, baita orokorrean Ipar Irlandako historiari buruzkoa ere.

Bidaiatzea da apur bat leihoak zabaltzea eta haizea mugiaraztea.

No Comments »

by iñaki peña

Fauda

%A, 12UTCMon, 12 Jul 2021 17:21:01 +0000 %e. %B %Y in S(u/a)minetik bakera

Xakearen taulako piezak hankaz gora. Traizioak. Nortzuk diren zuriak eta nortzuk beltzak. Gezurrak. Garaipena lortzeko edozer. Nahaste-borraste. Bakeari xake mate.

Olibondoen eta errautsaren erresuman kokatuta dago Netflix-ek aurkeztutako “Fauda” telesaila. Izenburuak horixe esan nahi du, anabasa, momentu askotan ikus-entzuleek sentitzea lortzen dutena. Arabieraz hitz egiten duten juduak eta hebraieraz mintzatzen diren palestinarrak. Zer den txar eta zer on. Ezin da esan ekoizpen israeldar hau neutrala denik, jakina, baina ahalegin ona da herrialde bien arteko gatazka islatzeko. Borreroaren larruan ere ipintzeko, antipatiatik enpatiarako urrats erraldoia emateko.

Beti da interesgarria armada barrutik ezagutu duen jendeak kontatzea zelan funtzionatzen duten gauzek. Telesaileko egileek, hain zuzen ere, horixe bera erakusten digute. Militarren logika, tarteka gordintasunez, indarkeriaren apologia. Baina tarteka ikusi ahal izaten dugu etsaiaren humanitatea ere, borreroaren ingurunea, senideak, amak, arrebak.

Israelgo armadaren barrutik ugariak dira testigantza kritikoak, “Breaking the Silence” ekimenean bildutakoak, blog honetan behin baino gehiagotan (gor)aipatu ditugunak. Urrutitik bada ere, Intsumisioarekin lotu dezakegun mugimendu bakezalea guztiz interesgarria da. Munduan hainbeste adibide ez daude, bestela, zoritxarrez. Ohikoagoa da indarkeria, eta post hau prestatzean ustekabe negatiboa izan da India eta Pakistan arteko gatazkari egokitutako “Fauda” modukoa ekoizten ari direla. Ez nuke inolaz ere esango Ekialde Hurbileko gatazka eternala parekatu zitekeenik Asiako hegoaldean zegoena (edo dagoena).

Ondo amaitzeko, erabat harira datoz Ekaitz Goikoetxearen bertso ausart eta konpontzaileak ( ‘Mingarri den bitartean’), geure troubles-ei erreferentzia eginez:

Mahaira aulki berriak
nahi badira erakarri,
aho bakoitzeko behar
genituzke bi belarri,
elkarrengana hurbildu
erreparatu elkarri…
Mugitu gabe ezin da
besteen lekuan jarri.

No Comments »

by iñaki peña

Non dago enpatia?

%A, 14UTCWed, 14 Apr 2021 04:27:36 +0000 %e. %B %Y in S(u/a)minetik bakera, Zineman

mikelzabalza Gizaki guztiok enpatiarako gaitasuna dugu, garatuagoa edo ezkutuagoa. Nire ustez, beste pertsona baten oinetakoak jantzi eta eurekin ibiltzea da bizitzan izan dezakegun esperientziarik ahalik eta interesgarrienetakoa.

“A la sombra del nogal” liburua ez baduzu irakurri, egitera animatzen zaitut, konbentzimendu osoarekin. Ion Arretxeren zapatak ipintzeko kuriositatea baldin badaukazu, animatzen zaitut. Torturari buruzko Biblia txiki bat da, eta bertan umorea behin eta berriz topatuko duzu, gezurra badirudi ere.

Ion “Non dago Mikel?” dokumental bikainean agertzen da, Amaia Merinok eta Miguel Angel Llamasek zuzendutakoa. Pelikularen pasarte batean, Ion Arretxek enpatia zantzuak bilatzen zituen Intxaurrondoko kuartelaren barruan, gizatasun zantzuak, infernuaren erdian. Gizakiak gizakiarekin bat egiteko ahalegina da, desesperatua agian, baina hor dagoena. Ziur aski bahitutako guztiak bahitzaileekin saiatutako ahalegin antzekoak dira, bidenabar.

Mikel Zabalza dokumentalaren protagonista nagusia da (argazkian), bestela, eta berak pairatutako torturak (eta Ion Arretxe eta beste pertsona batzuenak) 1985eko azaroan gertatu ziren. Desagertutzat jo zuten eta hainbat egun igaro behar izan ziren gorpua topatu arte. Nebulosa ilun batean egon da hamarkada hauetan guztietan orbaizetarraren bizitzaren amaiera, horrek familiarentzat dakarren sufrimenduarekin.

1985eko azaroaren 26a Mikelen erailketaren eguna da. 1970-80ko hamarkadetan akzio-erreakziozko dinamika basatiak errepikatzen ziren, mendekuaren ekintza gordin eta gupidagabeak. Egun hartan, ETAk José Herrero guardia zibil erretiratua erail zuen Lasarte-Orian, taberna batetik semearekin ateratzen zenean. Bezperan, Rafael Melchor eta José Manuel Ibarzábal militarrak erail zituzten ametrailatuta Donostian autobus batean beste lankide batzuekin batera joaten zirenean. Azaroaren 25ean ere, Isidoro Díez guardia zibila akabatu zuten Pasaiako portuan.

Begia begi truk. 1975eko urriaren 5ean ETAk Jesús Martín, Juan Moreno eta Esteban Maldonado guardia zibilak erail zituen Arantzazuko santutegiaren inguruan. Hurrengo egunean, Kanpazarko mendatean BVE-k Iñaki Etxabe akabatu zuen, familiaren aurrean.

Hortza hortz truk. 1981eko otsailaren 6an ETAk José María Ryan ingeniaria erail zuen, egun batzuk bahituta eduki eta gero (Lemoizko zentral nuklearrean lan egiten zuen Jose Mariak; “El ruido de entonces” liburua kaleratu berri du honi buruz Anton Arriolak). Urte hartako otsailaren 13an, Joxe Arregi asteasuarra atxilotu eta torturatu zuten poliziek Madrilen, eta egun batzuk geroago hil zen horren ondorioz. (Urte hartako otsailaren 23an guardia zibil eta militarren talde batek estatu kolpe bat eman zuten Madrilen).

Mikel Zabalzak eta Iñaki Etxabek loturarik ez zeukaten ETArekin, Joxe Arregik bai. Hainbeste aldatzen du edukitzeak ala ez edukitzeak? Guardia zibila edo militarra izateak ala ez izateak?

Ez begiratzea, bistan da zein den modurik hoberena enpatiarik ez sentitzeko. Eta begiratuta ere, ez ikustea. “Ojos que no ven...”. Irakurtzea arriskutsua da zentzu horretan, zeozer sentituz gero enpatia garatu dezakezula. Eta, are arriskutsuagoa, errukia adieraztea.

Hau guztia idatzi dut Mikelen dokumentala ikusi eta entzun eta gero. Halaber, zainketa aringarrietako kontsultan gizon bat, guardia zibila izandakoa, atenditzen hasi eta gero.

No Comments »

by iñaki peña

Herriak ez du barkatuko

%A, 14UTCSun, 14 Mar 2021 12:04:19 +0000 %e. %B %Y in Dolua, Literaturan, S(u/a)minetik bakera

Barkamena ez da postmodernitatean “trending topic”. Hitzak gainean dauka zama bat, eta kontzeptu zaharren ganbaran sartu dugu. Baina egia da, sarritan, asko kostatzen dela barkatzea. Irati Goikoetxearen liburuko pertsonaia nagusietakoa Oihana da, aita ETAk hil zutena, ziotena. Liburuaren hasiera horrela esaten dio amari: “Nik ez diet inoiz barkatuko“. Hain zuzen ere, barkamena da doluaren eginbeharretako bat, baina “Oihanak ez du batere landu bere mina. Eta garrantzitsua da dolua ondo egina izatea“.

Hasieratik, “fikziozko” istorio honetan, gauzak ez ziren ondo egin. Berri txarrak emateko modutik bertatik: “Denek jakin zuten berak baino lehenago bere aita hil zela“. Badaude gainera, indarkeriarekin lotuta, oso elementu bereziak, eta ezohikoak gutako gehienontzat. Eta bizkartzainarekin bizitzea da horietako bat. Latza iruditu zait beti. Enpatiari dagokionez: “Ez da erraza aita hil dioten pertsona baten tokian jartzea“. Oihana zorrotza da: “Ezinezkoa da“. Errazagoa da, ordea, biktimen senideen artean. Oihanak hildako guardia zibil baten aita hori ezagutu zuenean bezala: “Beldurra antzeman zion zerion lurrinari. Eta arantzak zilborrean“.

Doluaren mina modu sakonean aztertzen du Irati Goikoetxeak liburuan, lan bikaina egiten du: “Beti pentsatu izan du Oihanak min fisikoa definitu ezin daitezkeen beste min batzuk arintzeko izan zela sortua“. Beldurraren aurrean: “Minaren beldur denak beldurrak ezkutatu eta minak jartzen ditu agerian“. Are gehiago: “Eta hori beharrezkoa du minaren beldur denak, minaren hitzorduetara garaiz eta arretatsu iristea“. Xeheago: “Barruko mina mingarria da, azalekoak erre egiten du, eta norbaiti mina kontatzen diozunean, azala da sumintzen dena“. Eta desio bat: “Urtu zitekeen mina horrela“, izozkia urtzen joaten den moduan.

Denborak sendatzen du dena? “Denbora kontua da” medikuak Oihanari. “Itota bizitzen ikasi du Oihanak. Komunean sartzen da helduleku bila. Korrika egitera joaten da bestela“. Heldua, baina umezurtz: “Aita bat behar dut“. Hori bai: “Beti ez dago zerbait egon zen tokian beste zerbait egon beharrik“.

Bizizalea den pertsona bat hiltzea: “Denok maite dugu bizitza, baina batzuk maitasuna diote, eta beste batzuk maitemina. Aitarena sua zen“. Oihanaren aitak errepikatua: “Benetan ederra da bizitza“.

Doluan dagoena maiz bakarrik gelditzen da: “Bakardade hau traidorea da oso, hizketan hasten da eta ez da isiltzen. Non da jendea?” Are gehiago indarkeriaren testuinguruan: “Nire etxea lagunez beteta egoten zen beti. Denak desagertu ziren, den-denak“. Zure emozioek lagunduta, hori bai: “Emozioak poltsiko batetik bestera alda zitezkeen kristalezko kanika koloretsuak zirela pentsatzen zuten“.

Herriko hormak, nonbait, ez dira denonak: “Ezin zuen ulertu, ezin zuen jasan, ezin zuen onartu hormetan zintzilik zeuden preso herritarren argazki erraldoien ondoan bere aitarena ez egotea“.

“Hildakoek zenbat urte dituzte? Zahartzen jarraitzen al dute?“.

Lan bikaina, Irati. Mila esker.

“Minari erreparatzean mina erreparatzen da. Eta elkarbizitza elkarrekin bizitzea da, eta ez elkarren ondoan”.

No Comments »

by iñaki peña

Soinu-banda

%A, 27UTCSat, 27 Feb 2021 13:09:46 +0000 %e. %B %Y in Aulki Hutsak, Mendian Hil Hirian Hil, Musikan, S(u/a)minetik bakera

Musika da pelikula baten arima. Gorputz eder bat izan dezakezu, irudi zoragarriak bai eta gidoi bikaina ere, baina izpiritua soinu bandak ematen dio. Arima beltza, zuria, berdea, gorria edo urdina. Horrela izan zen “Aulki Hutsak”-ekin (Gorka Urbizu-Katamalo, Anari, Ruper Ordorika, Gari eta Petti). Eta horrela izan zen “S(u/a)minetik bakera”-rekin ere, Mudoh-k propio sortutako soinu bandarekin, esperimentazioaren bide elektronikoetatik.

MHHH azken katebegi honetan, irudi bakar bat grabatu baino lehenago ere, musika nondik nora joango zela erabakita genuen. Prototxeloa hitza ikasi genuen garaia zen, 2020ko martxoa (gogoratzen non zeunden/geunden?), eta maiatzean hasi ginen grabaketekin. Kontua da Eñaut Zubizarreta, musikagilea ez ezik, eskalada monitorea dela. Mikel Crespo herrikidearen sokalaguna izan zen, eta haren aldeko hiletan txeloa jotzen jardun zuen. Mendian eta h(il)errian lagun. Arimaren zati handi bat Eñautek eman dio beraz filmari. Eta aste honetan argitaratu egin ditu abestiak disko batean (ikus argazkia), Forbidden Colours diskoetxe bizkaitarrarekin.

Eñautenarekin batera, Audio Network-etik hautatutako musika piezek osatzen dute puzzlea. Interesgarria da kanta guztien izenburuak irakurtzea, zein kontzepturen inguruan dabilen mamia iragartzeko: Agurra, hileta, requiem (birritan), azkena, mina, hauskortasuna, argitasuna, itxaropena, profezia. Bestela, seigarren kantak bakarrik ditu letrak, besteak instrumentalak dira.

Hamalauak bilduta, hemen duzue dokumentalaren abesti guztien zerrenda, musikagile guztiek egindakoak. 45 minutu inguruko soinu banda ederra:

Badoie (Eñaut Zubizarreta): 03:00.
Burial Grounds (Jordan Gagne): 02:43.
Hotza (Eñaut Zubizarreta): 02:04.
Agur (Eñaut Zubizarreta): 02:31.
Requiem (Eñaut Zubizarreta): 03:04.
Azken aetzaren balada (Petti): 05:07.
Requiem of the Streets (Dave James & Keith Beauvais ): 02:28.
Fragile Wonder (Paul Mottram ): 02:59.
Egunak argitu du berriz (Eñaut Zubizarreta): 02:27.
Himalayas (Jordan Gagne): 02:55.
Polepole (Michael Levine & Bijan Olia): 03:13.
Hopeful Progress (Paul Mottram): 02:23.
Fateful News (Luke Richards): 02:34
Oinaze (Eñaut Zubizarreta): 04:55.

“Isiltasunaren ostean, musika da hurbilen dagoena adierazezina azaldu ahal izateko”. Aldous Huxley.

PD.- Hiru dokumentalen soinu bandei buruz, Radio Vitorian (30 minutu, gazteleraz).

PD’.- Eñaut Zubizarretari egindako elkarrizketa Naiz Irratian (10 minutu, euskaraz).

No Comments »

by iñaki peña

Murugainetik Murumendira

%A, 22UTCFri, 22 Jan 2021 18:34:09 +0000 %e. %B %Y in Aulki Hutsak, Mendian Hil Hirian Hil, S(u/a)minetik bakera

Zinema asmatu baino askoz ere lehenago, historian dexente atzeraka eginda, gizakiek mundua interpretatzen zuten mitotik. Mitologia hortik dator, eta horren arabera, Murugainen herensuge bat bizi zen, Mondragoe herriko ikurra hain zuzen ere. Murumendin, bestela, Mari bizi zen, etxea Goierritik kanpoko beste mendi batzuetan ere bazeukan Dama bera.

Mitoaren aurrean zientzia joan da garatzen gizakia mendez mende. Baina, gaur egun ere, badaude hainbat esparru zientziaren irismenetik kanpo oraindik ere (zorionez) gelditzen direnak. Heriotza bezain esparru misteriodunak. Edo maitasuna, dolua ahalbidetzen duen osagai nagusia. Honi buruz hitz egiten dugu bete-betean MHHH pelikulan, eta hausnarketa hauek, normalean, adin batetik behera oso urrun gelditzen dira, Horregatik izan zen hain pozgarria Arrasateko Amaia Antzokian hainbeste gazte ikusi izana (benetako gazteak, 20-30urtekoak).

Juxe Zuazua animatu zen solasaldian parte hartzen, eta isiltasuna eta errespetua zabaldu ziren. Une zirraragarriak izan ziren, sarrerak agortu zirenez hainbat pertsonak galdu zituztenak. Albiste ona da badagoela beste egun bat programatuta Amaian, otsailaren 2an. Albiste txarra da ez dakigula zer lagako digun egiten pandemia luze honek, ea Murumendiko Damak lagunduko digun ala ez.

Murugainetik Murumendira. Deba ibaitik Oria ibaira. Ordizian egin genuen atzo Mendi Filmetik kanpoko bigarren emanaldia. Andoni Ormazabal izan genuen solasaldian, benetan bizia eta sakona izan zena. Pertsona baten ondoan zaudenean eta komunikazio jario natural bat pizten denean, aldez aurretik ezer prestatu gabe, gauza handia da. Eta hori sentitu nuen atzo Andonirekin.

Besaulkietan, Iban Toledo ordiziarra eserita zegoen. Berarekin egin nuen “Aulki Hutsak” 2013an, trilogiaren lehenengoa eta hainbat eta hainbat tokitan aurkeztu duguna. Borobil bat izan zen atzo Iban bertan egon izana. Iztuetako Ainitze eta Gorka lazkaotarrak ere hurbildu ziren, Otsagabian ezagututako lagunak. Han konpartitutako bazkari batean zerbait garrantzitsu piztu zen, dokumental honekin lotutakoa. Patxi Aierbe zaldibiarra ezin izan zen etorri. Baina oso presente eduki dut egun hauetan, berak gomendatu eta laga zidan “Cita con la cumbre” liburua, Juanjo San Sebastianena. Dokumentalaren bibliografiako zutabe sendoetako bat.

Kapela kentzeko moduko heriotzak egon badaude, Iñigo Suberbiolak pelikulan gogorarazten digun moduan. Ordiziako erdigunean izan nintzen horietako baten lekuko orain dela urte batzuk, Zumarragako Etxeko Ospitalizazioan lanean nengoenean, Amaia Apaolaza atenditzeko pribilegioa (letra guztiekin) izan nuen, eta beti gogoratuko naiz etxe horretan zegoen musika giro atsegina. Ezin zen beste modu batean izan musika manager batentzat. Garai hartan, AH hara eta hona mugitzen genbiltzan, eta Angel Katarainek lagundu zigun soinua fintzen. Angel egun haietan ezagutu nuen aurrez aurre, Amaiaren etxean. Atzoko solasaldian, hileta zibilak eta garai berrietako erritoak aipatu genituen. Amaia hil ostean, Fermin Muguruzak aktiboki parte hartu zuen agur zibiletan, kultura mundutik, Baita Ruper Ordorikak ere, besteak beste, Kafe Antzokiko urteroko kontzertuan.

Eta borobila ixteko, trilogiaren bigarrenean jorratutako hausnarketetatik, doluaz eta indarkeriaz, ezinbestean Dolores Gonzalez Katarain “Yoyes”-engana iristen gara. Angelen arrebarengana. Dolu kolektiboei buruz ari garela. Suminetik eta saminetik bakera.

Ederra izango litzateke Murumenditik Murugainera berriro itzultzea. Aretxabaleta zain daukagu, herensugeak uzten baldin badigu hurbiltzen.

No Comments »

by iñaki peña

Zenbaki hotzak

%A, 19UTCSat, 19 Dec 2020 17:20:46 +0000 %e. %B %Y in Oroimenean, S(u/a)minetik bakera, Zineman

2015eko azaroaren 13an 130 hildako eta ehundaka zauritutako pertsona laga zituzten eraso basatiek Frantziako hiriburuan. Ondo gogoratzen naiz non nengoen gau hartan: Ordurarte egon gabeko herri txiki batean, Altzon nengoen, Tolosaldean. “Aulki Hutsak” aurkeztera joan nintzen, bertan afaldu eta azken portukoa hartu ostean autoan muntatu nintzen. Irratia piztu eta entzun nuen albistea. Hurrengo egunean hegazkina hartu behar nuen Maputoraino (Mozanbike) joateko, Istanbuldik igarotzen.

Egun hauetan, izugarrikeria horri buruzko seriea ikus-entzun dut Netflixen: “13 novembre: Fluctuat nec mergitur“ (Gédéon eta Jules Naudet, 2018). 3 ataletan banatuta dago dokumentala. Eta akaso interesgarriena da azken atalaren amaiera, doluan bete-betean sakontzen duena. Eta elkartasun keinuetan fokua ipintzen duten tarteak ere, chapeau!(Eskerrik asko Basi!). Hain zuzen ere, aurtengo mezua iritsi zait Baketik elkartetik, bere soiltasunean: “2020ko krisi honetan ikasi dugun erresilientzia elkartasun bihur dadila 2021ean”.

Zenbaki hotzak dira, izen-abizenak falta dira eta hainbat azalpen, 2020ko azaroaren 11an Covid19ak Frantzian 1.220 hildako laga zituela esaten badugu. Azaroaren 14an 931. Azaroaren 18an 1.219. Egia da zenbakien dantzak zorabiatu egiten gaituela, perspektiba galdu arte. Konparaketak egin dira koronabirusaren heriotzen kopurua eta hegazkin istripuen artean. Nolabait konturatzeko bat-batean gertatzen diren heriotza hauek guztiek zein magnitude daukaten. Berdin egin genezakeen atentatuekin konparaketa: Parisko atentatu hura halako 10, halako 7…

Goian beude.

No Comments »

You are browsing the archive for S(u/a)minetik bakera.

Hegan

Barkamenaz

Summer of Soul

The Troubles eta haratago

Fauda

Non dago enpatia?

Herriak ez du barkatuko

Soinu-banda

Murugainetik Murumendira

Zenbaki hotzak

Letzte Beiträge

Letzte Kommentare

Archive

Kategorien

Meta