Mari Karmenetaz gogoratu naiz, ezinbestean. Eta gogora etorri zait Maider ere bai, eta itzuli naiz jaiotza eta heriotzaren arteko paralelismoetara. Epiduralari uko egitea erditzearen kontrola edukitzeko, sentsazio guztien jabe izateko, bizitzan oso gutxitan (behin, birritan, hiru aldiz?) gertatu ahal zaizun bizipen kardinal hau %100ean sentitzea… Bizitzaren hasieran planteamendu hau ez da gehienek aukeratzen dutena geure Lehen Munduan, mina kentzeko bide azkarra eta arrisku txikikoa daukagunetik emakume mendebaldar gehienek epidurala hautatzen dute.

Eta bizitzaren amaieran? Iona Heath  familia mediku britainiarrak (argazkian) antzeko zerbait proposatzen du “Ayudar a morir”* (Katz, 2008) liburuan, “Vivos hasta la muerte” atalean: behin bakarrik hiltzen gara, eta aukera eduki behar dugu bizipen garrantzitsu hau nahi dugun moduan edukitzeko, baita morfinari uko egiteko ere. Mina sentitzea bizirik sentitzea denez, eta ezabatutako minak ordea adimen zentzu asko desagerraraztea dakarrenez. Beste aukera bat da, egia esan neuk orain arte oso kasu bakanetan somatu dudana. Beste aukera bat, eutanasia edo lagundutako suizidioarena bezala, planteatzen duena mina eta sufrimendu handiak sentitzen hasi baino lehen, autonomia funtzionala galdu baino lehen, bizitzarekin amaitzea. Oso klabe ezberdina, bistan denez.

Izan daiteke, eta planteamendu hauen aurrean zabalik eta prest egon behar gara, soseguz hartutako erabaki guztiak errespetatzeko betebeharra dugunez. Neure ustez gutxiengo batek planteatuko dizkigute horrelakoak, hala batzuk nola besteak, eta gaixo eta familia gehienekin zainketa aringarrien filosofiarekin lan egin ahal izango dugula normalean. Beraz, zergatik eduki behar diogu beldurra eztabaida honi?

“Kenyan gaixoek azaltzen dute euren nahia hiltzeko euren buruak minetatik askatzeko, bitartean Eskoziako gaixoen hil nahia lotuta zegoen tratamendu medikoaren alboko eraginekin.”

(“Dying from cancer in developed and developing countries”. S.A. Murray et al.BMJ, 2003. Vol. 236; 368-371.)

Esker mila, Nerea, liburua uzteagatik. Ikasten jarraitzen dugu.

*”Jatorrizko izenburua: “Matters of life and death. Key writings”.