You are browsing the archive for 2019 五月.

Botak jantzita

%x %A in Onkologikoak, Osatzaile zauritua, Sin categoría, Zaintzaileak

WithHisBootsOnBatzuetan ez da erraza Barne-Medikuntzaren zerbitzu batean zainketa aringarriak egitea. Zuretzat argi dauden oinarrizko gauzak ez daude antza hain argi. Ez dut esaten Traumatologian edo Ginekologian, Barne-Medikuntzan baizik. “Ghetto” edo “sekta” aringarritik kanpo basamortuan predikatzea da zentzu batean. Bakardade sentsazioa.

Honen guztiaren erdigunean, edozein modutan, gaixoak eta senideak daude. Eta ez genuen ahaztu behar izango. Oinarrizko gauza horietakoa da, are gehiago, kontu sakratua izango beharko litzateke. Eta erdigune horretan arretaz begiratu eta entzuten dugunean, biografia desberdin eta mamitsuak topatzen ditugu. Zaratatik kanpo eta presarik gabe eseritzen garenean, zenbat kontu…

Beste behin ere Custer jeneralaren moduko bat ezagutu ahal izan dut, botak jantzita hiltzen den horietako bat: JM. Progresio ona egin duen kasu horietako bat, familiaren babes ederra eduki duena, bizitza modu onean amaituz. Bere biografiarekin modu koherentean. Borobildutako bizitza bat, antzeko katebegiak mundu honetan laga dituena. Zailtasunen aurrean zutunik, Errol Flynnen moduan.

Heriotza ona zer da? JM-ek eduki duena, zalantzarik gabe. Eta aste hauetan M-k eta MJ-k ere eduki dutena, beste gaixo batzuen artean.

Botak jantzita.

 

Gasteiz M3

%x %A in Suminetik bakera, Zineman

GasteizM3Hiri honetara behin eta berriz itzultzen naiz, ez dakit zergatik baina fondoan, ziur aski, badakit. Trantsizio garaian jaio ginenok, gainera, iraganaldi hartara itzultzen gara tarteka. Neu behinik behin bai. Haurtzarora azken finean, gertakari latzak beste batzuk pairatzen zituzten bitartean gu goxo bizi ginen burbuila hartara.

Luis Peña Gantxegi arkitektoak diseinatu zuen San Frantzisko Asiskoaren eliza, Gasteizko sarraskiaren kokalekua. Besteak beste, Gasteizko Foru Enparantza, Donostiako Trinitate Plaza, Bilboko Itsas Museoa edo Zarauzko Vista Alegreko dorrearen egilea izan zen oñatiarra. Eta lotura berezia eduki zuen Bartzelonarekin, hain zuzen ere hango Arkitektura Eskolan irakasle ibili zen 1976 eta 1982 artean.

1976an, halaber, itzuli zen Lluís Llach Bartzelonara abestera, isilaldi bortxatuaren ostean. (Post)frankismo hark debekatu zion kantatzen gironarrari, eta (post)frankismo hark berak eragin zituen 5 hildakoak Gasteizen, 1976an.

Víctor Cabacok jaso ditu gertakari historiko haiek, Llachen hil-kanpaiak sorrarazi zituztenak. Hain urruti ez dagoen postfrankismo haren inpunitatea eta ahanzturaren politika gogorarazten dizkigun pelikularekin.

Suminetik gertuago beste ezer baino.

Uhinez uhin

%x %A in Aulki Hutsak, Bizi gara!, Dolua, Suminetik bakera, Zarautz Errukitsua

Zarautz Olatuak Barnealdeko itsaso batean hasi da azken 10 egun hauetako ibilbide eder hau, olaturik gabeko Urkulun. Urtegiaren inguruan, herrietako kanposantu ahaztuak ditugu, lur gainean dagenak eta akaso urperatuta daudenak. Aretxabaletako hilerria  bestela, Gipuzkoako zazpi ederrenen artean sartu dituzte, leiho erromaniko bitxia dela-eta, Apotzagako kanposantu eskoriatzar zirkularrarekin batera. Herriko plaza nagusian, eguna ondo amaitzeko, arimadun hitzaldi horietako bat ikus-entzuteko (eta sentitzeko) plazerra eduki nuen, “Hileta zibilak eta dolua” izenburuarekin eta Eider Otxoa bidelagunak eta Beñat Zubizarreta txelojoleak eskainia. Sortu zen magia horretatik, “Amama” (Asier Altuna) pelikularen pasarte horretara iritsi ginen, hileta zibilarena, Mursegok txeloa jotzen duena. Hilerrietatik urrun.

≈≈Maiatzaren 7a≈≈ 

Barnealdetik jarraituz iparralderuntz, kostaldetik gertu dagoeneko, Santa Engraziako baselizaraino ere heldu ginen, inguruko haran sakonak, mendiezagunak eta itsasoa bera ikusiz. Beste Eider batek, Zuriarrain, eta Arantza Aizpurua lagunek antolatu zuten saio bat, “Aulki Hutsak”-en proiekzioa eta solasaldia izan behar zena, baina Death Cafe moldatu eta atipiko bihurtu genuena. Aizarnan arratsalde hartan gure artean Joxe Arregi teologo ezaguna eduki genuen. Eta jorratutako kontu mamitsuen artean, niri bereziki erakartzen nauen bat konpartitu genuen: Heriotzaren kanala eta erditzearena, heriotzarako prestatzen diguten emaginei buruz. Eta bizitzaren hasiera eta amaieraren arteko lotura horiei buruz, testu bat (eskerrik asko, Basi):

“De manera similar al proceso del parto, hablar de qué esperar durante la agonía o entender que el proceso es predecible y, por lo general, indoloro, supone un consuelo y un sostén para los moribundos y sus seres queridos”

≈≈Maiatzaren 10a≈≈

Kostaldera ailegatuta, azkenean, Modelo zinema aretoan sartu ginen. Literaturia 2019-k zabaldu zizkigun tenpluaren ateak Ana Galarraga, Imanol Epelde, Mudoh eta Patxi Lurrari. 4tik 3 Zarauzko bizilagunak “S(u/a)minetik bakera”-ren lantaldean. Arrasateko estreinaldian gertatu zen bezala, publikoaren artean egon zen protagonisten minarekin konektatu ahal izan zuena, ideologia kidetasunetik baino bestelako dolu mota batetik abiatuta eta enpatia (eta erruki) horietatik. Zehazki dolu perinatal banatik gertatu ziren konexio horiek, lehen aipatutako Eider Otxoa Arrasateko emanaldian, eta Miren Rosekin Zarauzkoan.  “Zu naiz, ni zara”. Zaila da halabaina jendea erakartzea proposamen hauetara, suminez eta saminez bizi dute jende dexentek oraindik prozesu hau, bakera iritsi ezinda. SB bera akaso bisetan sartuko da laster, gure onenak emanda (AH bigarren gaztaroan dagoen bitartean). “Azken finean gizaki hutsak gara”.

≈≈Maiatzaren 12a≈≈

Azken aurreko uhinak Sabatore Mitxelena Ikastola-ra eraman gintuen. Eneritz Garmendia, Miriam Mendoza eta lehen aipatutako Miren Ros-ek antolatuta, ZHZ gure ekimen errukitsuarekin batera, “Heriotza bizi” solasaldian bizipen pertsonalak trukatu genituen, bihotzetik bihotzera, eta sare ederra josi genuen denon artean. Zerbaitekin gelditzen baldin banaiz bereziki konpartitutakoaren artean, bizitzaren amaieran ere edertasuna topatu dezakegula, baldintza batzuetan. Bai eta alaitasuna eta bizipoza ere. Bejondeigula!

≈≈Maiatzaren 14a≈≈

Azken olatuak Hondarribira eraman nau. Zainketa aringarriak eta egoera bereziak (dementziadunak, gaixo psikiatrikoak, garun paralisia dutenak, bazterketa egoeretan daudenak) eta gaixo pediatrikoak uztartu dituen jardunaldia izan da. Nerea Erkiagarekin joan naiz, proiektu ederra esku artean duen emakumea da. Gaur mamuei aurre egiteko kemena mantentzen lagundu dit. Eta esaldi bat oparitu: “Bizidunok begiak ixten dizkiegu hildakoei. Hildakoek bizidunoi begiak zabaltzen dizkigute”.

Gaur Pello semeak 13 urte egiten ditu, beste urte bat. Beste uhin bat.

≈≈Maiatzaren 16a≈≈

Gizonok ere

%x %A in Antropologia apunteak, Bizi gara!, Zarautz Errukitsua

HrastovljeUmeak, adinekoak, aberatsak, eskaleak, sendagileak, elizgizonak… Horiek denak agertzen dira heriotzarekin dantzan Hrastovljeko eliza bikainaren freskoetan (argazkian), Esloveniako hego-mendebaldean daudenak eta aurreko udan familian ikusteko plazerra eduki nuena.

Arteetan heriotza. Esparru interesgarri hau jasota dago San Telmo Museoaren erakusketan, aipatu genuena atzoko Death Cafean Zarautzen. Herrian egindako hamargarren edizioa izan da, hasi gara gainera “Zarautz Herri Zaintzailea” ekimenaren lehenbiziko urtebetetzea ospatzen. Eta atzoko edizioa berezi-berezia izan da: Batetik, izan da euskara hutsean egindako lehenengoa, bejondeigula. Eta bestetik partaide guzti-guztiak gizonezkoak izan garelako, “lege natural” ez idatzitakoei aurre egiten.

Izan ere, Toka gizon elkarteak aurten antolatutako ikastaroan piztu zen ideia, eta erantzun ederra eduki du. Hamaika gizon topatu taberna batean, eta futbolaz ez baizik eta heriotzaz, doluaz, zahartzeaz, gaixotzeaz eta hauskorra izateaz berbetan gustura ibili ginen. Oso gustura. Egia da atzo bildu ginen koadrilak ez ditugula gizon tipikoen arketipoak betetzen. Egia da argi daukagula barneko kontuak orokorrean eta zehazki hauek kanporatu behar ditugula, oso osasuntsua dela ikasten ari gara. Badakigu ohiko txikiteroak nekez etorriko direla gurera.

Baina plazer hutsa izan da atzokoa. Jakinmina ere piztu dugula esan dezakegu. Nahi badugu, ahal dugu,

Featuring WPMU Bloglist Widget by YD WordPress Developer

跳至工具栏