You are browsing the archive for 2020 二月.

Bake prozesua?

%x %A in Dolua, Suminetik bakera

IMG-20200226-WA0004SB Gernikan aurkeztu genuen pasa den martitzenean, Gernika Gogoratuz elkartearen adeitasunari esker. Emanaldia baino lehen, aukera izan nuen Bakearen Museoa bisitatzeko, modu ezin hobean. Erabat pedagogikoa da bakea zer den ondo hausnartzea, gatazkak zein mota askotarikoak, indarkeriak zenbat aurpegi dituen. Bonbardaketa eta gerren izuaz gain. Terrorismoen ikara barne.

Emanaldiaren ostean, eszenatokiaren gainean bi gonbidatu berezi eduki genituen Mudoh, Naia, Koldo eta laurokin batera, lehenengo aldiz. Solasaldian Maria Jauregi eta Jon Maia lagun eduki genituen. Maria azken bolada honetako ahotsik aktibo eta interesgarrienetarikoa da. Gutxiengo absolutuan egon arren, bake keinuak etengabean botatzeko adorea dauka Jauregik. Eta nire ustez hauxe da dolua burutu eta gero pertsona batek egin dezakeen gauzarik ederrenetarikoa, ederrena ez esatearren. Aitaren (eta amaren) lanari jarraitzea. Eraildako aitarendako omenaldirik hoberena. Nolako egurra, halako ezpala. Praktikan modu dotorean ipinita, gainera.

Maixabel Lasa bera publiko urriaren artean egon zen, eta ez ziren falta izan berari buruzko erreferentziak solasaldian. Fabián Laespadak bertan parte hartu zuen, halaber, eta gai interesgarria laga zuen hausnarketarako. Hain zuzen ere, SBren puntu gakoetako bat: Zer den herriaren sostengua edukitzea eta ez agintariena. Eta alderantziz. Olatz Etxabek eta Sandra Carrascok ondo azaltzen duten moduan.

Jon, bestela, azken urteotan jo eta ke dabil bertsotan ez ezik musikan eta dokumentalgintzan ere. “Hezurbeltzak” izena dauka oraingo bere musika taldeak, sarkasmo guztiarekin. Jon eta taldekideek zaplazteko ozen bat ematen diete hainbeste axola zaienei ea pertsonak bertan ala kanpoan jaiotakoak diren, euskaldun zaharrak ala berriak, erdaldunak ala elebidunak, oinaztarrak ala ganboatarrak. Maria eta Jon, bi mundu desberdinetatik etorri arren, bata txuri-urdina, bestea zurigorria, zubiak non dauden ondo dakite.

Bestela, gaur egunkarian irakurri dut El Salvadorren ere katuak oinutsik dabiltzala: Justizia trantsizionalaren, erreparazioaren eta adiskidetzearen legeak polemika piztu duela, biktimek salatu dutela “ezkutuko amnistia” dela. Eta Ignacio Ellacuria jesuita bizkaitarraren kasuari eragingo diola, besteak beste.

Dolu kolektibo hau hobeto kudeatuta egonez gero, herritarrongandik hasita. Zauriak ondo ixteko garrantziaz jabetuta egongo bagina. Altsasukoa bezalako mendeku ariketak desaktibatuta eta goitik arbuiatuta egongo balira. Ermua izango ez balitz soilik Zaldibarren ondoan dagoen herri bitxi hura. Baketik gertuago egongo ginateke, eta urrutiago suminetik (eta saminetik) .

Info+: “Dolu oso ezberdinak daude, baina amankomuneko puntuak topa ditzakegu” (Busturialdeko Hitza)

Death Cafe Euskadi

%x %A in Bizi gara!, Dolua, Humanizazioa, Zaintzaileak, Zarautz Errukitsua

ElurraBilboOrain dela 6 urte abiatu zen HUCI mugimendua Madrilgo ospitale batetik mundura, zainketa intentsiboak humanizatzeko ekimen iraultzailea, Gabi Heras buru. Azken urteotan ezagutu dudan sare interesgarrienen artean dago, zalantza barik, eta Granadako jardunaldietan parte hartzeko eta bertatik bertara ezagutzeko plazerra eduki nuen 2017 maiatzean.

Bi hilabete lehenago, 2017ko martxoaren 23an, HUCIk koordinatu zuen Death Cafe masibo bat aldi berean Penintsulako eta Latinoamerikako 20tik gorako lekuetan, besteak beste Zarautzen (eta Gasteizen, Madrilen, Bartzelonan, …). Hori izan zen Gipuzkoan egindako lehenengo DCa, Amaia Arcek eta biok antolatu genuena. Hilabete batzuk lehenago, Gasteizen, egin zuten lehendabizikoa Euskal Herrian eta espainiar estatu guztian, Naomi Hasson eta Iñaki Saralegui izan ziren aitzindariak. Getxo izan zen lehenengoa Bizkaian.

Hiru urte geroago, 2020ko martxoaren 23tik 27ra, Euskal Autonomia Erkidegoko 20tik gorako tokietan antolatuko dugu DCa, Zarautzen gure herrian ere bai. Eta zoriak ekarri du egun horietan Iruñean ere deitu izana. Gune bat sortu dugu Facebooken eta bertan kontsultatu daitezke egunak eta udalerriak, Death Cafe Euskadi izenekoa. Pozgarria da ekimen hau gure lurraldean zein harrera ona eduki duen antzemateak, eta zenbat pertsona mugitzen ari dira ilusio handiz honen atzetik. Sare mundiala sortzen ari gara.

Azukrerik gabe (“Ur Handitan”, ETB1).

 

Azpeitia-Andoain-Gasteiz-Gernika

%x %A in Suminetik bakera

SB GernikaAzken aste hauetako mugimenduen artean, Azpeitia 1936-2017 lana azpimarratzekoa da. Giza eskubideen urraketa guztiak biltzeko lau liburu argitaratu dituzte Azpeitiko Udalak eta Aranzadi Zientzia elkarteak. Ez da erraza norberaren lubakitik ateratzea eta besteen istorioak eta bizipenak entzutea. Badaude puztutako memoriak, baimendutakoak eta mediatikoak. Eta isildutako, debekatutako eta ahaztutako oroitzapenak.

Martin Ugalde Foroan, Naiara Zamarreño, Eneko Etxeberria, Maria Jauregi eta Nagore Otegik enpatia ariketak proposatu dizkigute, teoriatik baino praktikatik. Ariketa minoritarioak izan arren, zaratak zoritxarrez agindu arren, ugaltzen ari dira mota honetako proposamenak. Siglen gainetik, hizkuntza berean. Posiblea bada.

Hogeigarren urteurrenean, Fernando Buesa eta Jorge Díez oroitzeko ariketa proposatu digute Gasteiztik, testigantzak bilduz. Beste aukera on bat gure “bertangoxo”-tik ateratzeko. Ausardia baino bihotza apur bat behar da zuhaitza bizirik mantentzeko. “Sustraietan elikadura, kimuetan itxaropen”. Mitin politikorik ez, erruki garaiak dira.

Eta laster “S(u/a)minetik bakera” eramango dugu 8.000ko batera. Dolu kolektiboak eta hiri martiriak aipatzen ditugunean, Bagdad, Damasko, Sarajevo eta  Hiroshima oroimen kolektiboan daude. Eta Gernika. Horregatik hain garrantzitsua da guretzat hain leku sinbolikoan egon ahal izatea, urteak lanean daramatzan Gernika Gogoratuz elkartearen eskutik eta Maria Jauregik eta Jon Maiak lagunduta. Datorren otsailaren 25ean. Gonbidatuta zaudete.

Beste dolu kolektibo hauek

%x %A in Antropologia apunteak, Dolua, Oroimenean

BilboElurtutaHiriak bereganatzen ari dira populazioa azken hamarkadotan, exodoa etengabekoa da landa guneetatik, herrietatik. Bereziki nabarmena da Iruñerrian, Gasteizen, Bilboaldean eta Lapurdiko kostaldean. Ondorioak gero eta ikusgarriagoak dira, adibidez, Nafar Pirinioan, aurreko astegoienean egunkariak luze eta zabal ekarri zuen moduan. Horren haritik, hari interesgarria @xabiertze-k idatzi du Twitterren, Otsagabian gertatzen direnei buruz.

Despopulazioaren gaiaz irakurtzen dudanean, eta duela ez hainbeste “La España vacía. Viaje por un país que nunca fue” (Sergio del Molino) hartu nuen liburutegitik, Julio Llamazares eta bere “Euri horia” gogoangarria etortzen zait burura. Kontsultan islatzen diren dolu kolektiboak dira, beste garai bateko belaunaldiak, gero eta hutsagoak dauden herri haiek, hondatzen doazen baserriak eta kultura osoak.

Zer nahi duzue esatea, faltan botatzen ditut haurtzaro eta gaztaroko elementu kolektiboak, ez bakarrik oroitzapen pertsonalak. Klima aldaketarekin, orduan ezagutu genuenaren hutsunea nabaritzen dut. Euriak eta elurrak, urtaro markatuagoak. Horren nostalgia daukat.

“En algún tiempo, hubo un dios por cada hombre sobre la tierra”. Julio Llamazares (‘Memoria de la nieve’).

Felipe A.-ri dedikaturik. Doluminez.

Featuring WPMU Bloglist Widget by YD WordPress Developer

跳至工具栏