Amsterdam izan zitekeen, Manchester edo Paris. Bilbo da, nire hiria, jaiotzakoa baino adopziozkoa. Eta argazkikoa, garai batean, ardo biltegia izan zen, Indautxu auzoan duela 100 urte baino gehiago eraikitako alondegia.

Zutabeak eraikin bat zutik mantentzeko habeak dira. Zuhaitzen enborren modukoak dira. Baina gizakiok zutik mantentzeko osagaiak ere badira, metaforikoki. Ez erortzea ez da bakarrik norberaren trebezia kontua, kanpoko eragileak daude eta ezin ditugu kontrolatu sarritan. Erorketak onartuta, berriro jaikitzea norberaren hautua da, hau ere kanpotik eraginda dagoen arren. Behin altxatuta, zutik mantentzeko zutabeak zeintzuk ditugu? Nortzuk ditugu zutabe horiek?

Pasa den asteburuan Mendi Film Festival amaitu da. Egun bizi-biziak izan dira, larunbatean gure pelikularen estreinaldiaren bigarren zatia bizi genuen. MHHH baino lehen ikus-entzun genuen pelikula “Shared Vision” (Keith Partridge) izan zen, Eskoziako itsas aldeko bazter zoragarri batean grabatutakoa. Juxe Zuazua, Txema Crespo eta Lide Crespo publikoaren artean zeuden, ondo lagunduta. Mikelen istorioa, haren familiarena eta lagunena, filmaren zutabe nagusietakoa da, bihotzera iristen diren horietakoa. Kurtzebarriko irudiak, Egillorkoak eta Eñauten txeloaren notak osagai ederrak dira horretarako. Borobiltzeko, Izaskun Andonegi ere Golem zinemetan egon zen. Presentzia beroa da beti Izaskunena, espiritualtasunaren zutabea eman diona dokumentalari neurri handi batean.

Izaskunen hitzetan, beste sokalagun bat eduki genuen gurekin: Iñigo Suberbiola. Oso komunikatzaile ona da Iñigo, eta ibilbide profesional sendoa dauka. Abesten ere ipini genuen dokumentalean, Santa Barbarako inguruetan, Zarauztik Getarirako bidean, euria lagun. Pelikularen ahotsak ere ez zuen hutsik egin, Raquel Navarrok. Arantza arrebak, Ruth lehengusinak eta aspaldian mendilagunak izan ditudan Bittor eta Manuk ere ez zuten galdu bigarren aurkezpena. Ezta Marije Goikoetxeak eta Eider Otxoak ere, AH-eko protagonistak direnak. Gau berezia zinez.

Argazkiak errepasatzen, aparta izan da zinemaldia. Beste bost pelikula ere ikus-entzun ahal izan ditut gainera, “Free as can be” (Samuel Cossley), “Into the Canyon” (Peter McBride), “Out of the Blue” (Montaz-Rosset D &S), “L’escalade libérée” (Benoit Regord) eta “Harda / The tough” (Marcin Polar).

Baina astea borobiltzeko, sorpresa bat izan dugu. Mendi zinemaldian egotea nahikoa saririk ez, eta eguzkilore bat pozik jaso genuen Eider Ballinak, Gorka Etxabek eta hirurok, Josu Txintxurreta gogoan. 15 euskal ekoizpen aurkeztu ziren, horietatik 5 aukeratu zuten Sail Ofizialera, eta horietatik MHHH hautatu zuen epaimahaiak euskarazko lanik onentzat. “Iparraldean” (Romain Jamet), “Urmuga” (Mattin Zeberio) eta aurreko domekan aurkeztutako “Aterpean ateri” izan ziren beste izendatuak. Jakina, hizkuntza(k) beste zutabe nagusietakoa d(it)ugu.

Bizi gara!

MHHH hedabideetan:

• “Mundu hau oso maskulinoa da, eta oso maskulinoa da dolua ez lantzea”: Maialen Goñi, Zinea.
• “La casa de la palabra”: Roge Blasco, Radio Euskadi.
• “Plantar un árbol para recordar a un montañero muerto me parece precioso”: Juanma Molinero, Noticias de Gipuzkoa.
• “Dolua ondo eramateak ez du esan nahi ahanztura”: Amaia Urbieta, Zarauzko Hitza.
• “Erakusleiho itzela izan da Mendifilm jaialdia”: Aitziber Aranburuzabala, Goiena.
• “Mendian hil. Hirian hil” filmak irabazi du euskarazko film onenaren saria: ETB-1.
• “El Mendi Film cierra su edición más atípica”: Deia.

Bilboko igande euritsu batean, Euskalduna jauregi apur bat fantasmagoriko batean, jendearen beroarekin. Egia esan ez zait elementu hobeagorik bururatzen herenegungo jaiotza ospatzeko. Bueno bai, Bilbo elurtua…

Herenegun izan daiteke Himalaietatik gertuen egon naizena orain arte. Sukuren presentzia, Felipe eta Juanjo bezalako munstroak hortxe ukondoz ukondo. Eszenatokia eurekin  konpartitzea, izango balitz bezala gauzarik naturalena. Leku batzuetara bakarrik joango gara bizitza honetan imajinazioarekin, liburuen bidez, dokumentalen bidez. Eta pozik, txango horiek egin ahal baldin badugu!

Aterpean ateri egon ginen, Ruben Crespo eta Mikel Sarasolari esker. Martxoan eta apirilean denok bizi izan genuena islatu zuten, goi kirolari baten ikuspuntutik. Eta amaitu ginen ezinezko jauziak ikusten kayak batekin. Espero dut inoiz bisitatuko dugun Islandia eder hartan (Islandia al zen?).

Jarraian ikus-entzun genuena pelikula labur liluragarria izan zen, animaziozkoa, orain dela 100 urte edo gehiago atzera eginda denboran, txotxongiloekin egindakoa. Ignasi López Fàbregas-ek egundako gutizia bat: El gran hito. Dosi txikitan, gutizia guztiak bezala.

Bueno, guzti-guztiak ez. Geurea ere gutiziatzat hartu dezakegula uste dut, eta dosi handiagotan eskaintzen dugu, metrajeari dagokionez. Gutizia da musika, Eñautek egindakoa eta hainbatek goraipatutakoa. Gutiziak grabazioko lekuak, Zaldibarko Imak, irizpide zuzenarekin, moko fintzat hartu nau. Eta hala da.

Halaber, gutiziak dira aukeratu ditugun uneak. Egia esan, bereziki sufritu dut hirugarren eta azken honetan kanpoan gelditu diren beste une horiekin guztiekin. Josu eta Eiderrek pazintzia eduki dute nirekin eta behar den bezala azaldu didate zergatik hori eta beste hura ez genituen sartu behar, zergatik orden aldaketak. Eskerrak.

Udazkeneko lehenengo elurte honetan ospatu dugu neskatilaren jaiotza beraz. Aurreko bi neskatoak ere abenduan jaioak dira, “Aulki Hutsak” Elgetan eta “S(u/a)minetik Bakera”  Arrasaten. Bilbon eta testuinguru oso berezian hirugarrena, nazioarteko zinemaldi batean, Mendi Film Festivalen. Aurkezle lanetan Aitor Elduaien egon zen, fin-fina gizona. Idahon (AEB) ezagutu ginen duela urte dexente, kasualitatez, eta bizitzak horrelako agertoki batean berriro topatzea ekarri digu. Bertan zegoen zinemaldiko Jabi Baraiazarra ere, honen guztiaren koordinatzailea eta geu MFFen egon ahal izatearen “errudun” nagusia.

Publikoan, etxekoak, lagunak, lankideak eta ezezagunak hurbildu ziren itsasadarraren ondora, aretoa bete zuten eta “Mendian hil. Hirian hil” estreinatu genuen. Andoni Ormazabal, Arantxa Gurrutxaga eta Pello Arrue, Suku Maya, Felipe Uriarte, Juanjo San Sebastián, Eñaut Zubizarreta, Josu Txintxurreta eta Eider Ballina bertan egon ziren. Pena izan zen protagonista guzti-guztiak egon ez izana elkarrekin, pandemiaren ajeak. Hurrengo larunbatean Alondegian beste protagonista batzuk egon ahal izango dira behintzat.

Une horietan sentitzen diren emozioak askotarikoak dira, lehenengoa bizipoza. Gizaki guztiok bilatu eta behar duguna. Hor egotearren, hain ondo lagunduta eta hain dokumental ederra aurkeztearren. Bertigoa ere bai, zortzimilako batean aurretik inoiz egon gabea ni. Gogobetetasuna, trilogia hau borobiltzearren eta zentzua topatzearren bizipen pertsonalei eta profesionalei. Esker ona, alde askotatik. Liseriketa egiten nabil oraindik, besteen inpresioak jasotzen. Baina hitzez adierazi behar nuen nik ere.

Arrakasta eta arrastaka. Bizitzan ikasi behar den gauza bat hauxe da, hankak lurrean jaso behar direla egoera atseginak eta desatseginak. Zutik.

Mendiak bezala.