You are browsing the archive for Aulki Hutsak.

Hegan

%x %A in Aulki Hutsak, Mendian Hil Hirian Hil , Suminetik bakera, Zarautz Errukitsua

miruaBilbotik Bartzelonara doan hegazkinean noa. Begiak itxi ditut. Aste trinkoa izan da, estres handikoa. Bereziki zainketa aringarriak behar dituzten pazienteak izan ditut ospitalean eta kontsultan. Egun hauek kanpoan egongo naizelako, eta hurrengo asteburuan ere, baita azaroko azken aste osoan ere. Lana pilatzen da eta emozionalki kudeatu behar duzu pazienteek eta senideek dakartena: Sufrimendua, beldurra, zalantza, bertigoa, esker ona, haserrea, tristura, damua, poza…

Pirinioetako tontorrak ikusi ahal izan ditut, elurtuta. Denbora luzea zen hegaldi bat ez nuela hartzen. Udalatxeko tontorrean ere elur malutak ikusi nituen aurrekoan. Arrasaten, astelehenean aldez aurretiazko borondateei buruzko hitzaldia antolatu zuen Nagusien Kontseiluak, eta hizlari moduan gonbidatu ninduten. Kulturate aretoa beteta, gaiak pizten duen interesa seinale.

Katalunian azkeneko aldiz “S(u/a)minetik bakera”-rekin egon ginen Aitor, Maider eta hirurok, 2018ko urtarrilean. Sumineko garaiak izan ziren haiek, sosegu handiagoa topatuko dut orain. Gaizki orbaindutako zauriek izan dezaketen sosegua behintzat. Zarautzen, asteazkenean, heriotza baino lehen aldez aurretik hasten den doluari buruz hizketan egon ginen, dementziekin lotuta batik bat. Maria Victoria Lucero eta biok hizlari, Afagik eta Zarautz Herri Zaintzaileak antolatutako ekitaldia izan zen, harrera oso ona jaso zuenaModelo zineman.

Ostegunean, Errenterian izan nintzen. Maiderren herria. Leihotik begiratuta, hodeiak ikusten ditut orain gure azpian. Orereta niretzat Gabonak dira, Olentzero Pello eta Aiora txikiak zirenean, neure gurasoak bizirik zeudenean, txistulariak; Urdaburu, Listorreta, Añarbe, Urdaburu mendi taldearen borda Ezkaurreko magaletan; Miren, Jon, Arantza, Aurita, amona Isabel, Joxe Manuel, Jon, Ainhitze… ; Imanol, Mikel, Pilartxo, Joxe Mari, Gema, “Aulki Hutsak”. Niessen aretoan egon ziren aipatutako bidelagunetatik asko. Beste batzuk ez daude jada.

Mendi Film 2021 ate joka dagoen honetan, Mendi Tourreko azken emanaldia egin dugu ostiralean Elgoibarren. Lankide baten doluan alboan egoteko arratsaldea ere izan zen, garagardotan. Baita Iñaki Izan bidelagunarekin egotekoa ere. Herri Antzokiak ere itxura ederra izan zuen, publikoaren epeltasuna jaso genuen. Sua piztuta zegoen han ere. Alde batean Karakate, eta bestean Kalamua eta Morkaiko.

Eta orain, aste mamitsu honen buruan, Osona dut zain: Torelló eta Vic.

Jarraituko du.

Doluak eta gazteak

%x %A in Aulki Hutsak, Dolua, Mendian Hil Hirian Hil , Zarautz Errukitsua, Zineman

GrievingTeensUnibertsitateko ikasleak prestatzen dabiltza karrera amaierako lanak aste hauetan. Horietako bi, Urola Kostako bi neska, harremanetan ipini dira nirekin egun hauetan hori dela-eta: Larraitz Blanco Kazetaritza ikasketak bukatzen ari da, eta gai moduan zainketa aringarrien eta eutanasiaren ingurukoa aukeratu du, heriotza duina alegia. Eduki genuen solasaldian, interes handia erakutsi zuen, pozgarria da 20 urteko jendea gai hauetaz arduratzea. Izaro Egaña, bestela, Ikus-entzunezkoen ikaslea da, eta dolua izan da berak hautatutako gaia. Dokumental laburra egingo du, eta horretarako testigantzak bilatzen ari da, bizipenak eta apunte teorikoak. “Aulki Hutsak” ikusi du, eta antzeko planteamendua egin nahi du, baina ikuspuntu desberdin batekin: Jende gazteak doluak nola bizi dituzten aztertzea. Horretarako, Lide Crespo “geureak” parte hartuko du lan honetan, behin “Mendian hil. Hirian hil”-en estreinatu eta gero animatu da beste urrats bat ematen. Izan ere, MHHH-ekin lortzen ari garena da 20-30 urtekoak pelikula ikus-entzutera etortzea eta hausnarketa hauek eurekin konpartitzea.

Bitartean, asteburuan “Dardara” dokumentala ikus-entzun dugu azkenean Maiderrek eta biok. Eta horixe sortu dit barruan ‘Berri Txarrak’ taldeari buruzko pelikula honek: Zirrara, dardara. Baita nostalgia ere, orain pandemiagatik disfrutatu ezin ditugun kontzertuengatik. Atzean lagatako  gaztaroko urte horiengatik ere bai, orain dela 25 urtekoak, BTX hasten ari zirenean musikaren munduan. Pelikularen pasarte batean, ama batek azaltzen dio alaba txikiari (bandaren zale amorratuak biak ala biak) zer den fisikoa ez den mina, ikus daitekeen zauririk lagatzen ez duena. “Min hau” abestiaren hitzen haritik: “Min hau neure neurea dudala badakit, baina zauria ez dut topatzen inundik…”. Akorde eta hitz hauekin hasten da “AH” dokumentala, hain zuzen ere, eta ederra da ama eta alabaren arteko solasaldia entzutea. Gainera, Izaro ikasleak galdera horixe egin zidan aurrekoan, beste batzuen artean: Zelan azaltzen zaion ume bati zer den dolua, ikusten ez diren zauri horiek zer diren.

Erronka bat daukat laster, ildo honetatik jarraituta. “Compassionate communities” mugimenduan, helburu nagusien artean heriotzaren kontzientzia hedatzea eta doluari daukan garrantzia ematea daude. Nerabe eta gazteen artean hau lantzea erronka bikoitza da, sarritan gurasoekin hasi behar garelako. Eta geure beldur eta ezin propioekin. Getxon, Gasteizen, Donostian (Bidegin) ondo dabiltza jarduera hauetan, baita geure Zarautzen ere. Hirugarren urtea beteko dugu aurten geure ekimen errukitsua martxan ipini genuenetik. Eta bereziki Salbatore Mitxelena ikastolan aritzen gara lan pedagogikoa egiten. Miren Ros eta biok bertako gurasoak gara, eta hilabete honetan saio bat egingo dugu DBH3ko ikasleekin, pelikula batetik abiatuta: “Monsieur Lazhar” bikaina. Dolua, heriotza eta suizidioa 14-15 urtekoekin lantzeko erronka dugu. Eta nire kasuan oso berezia izango da, ikasleen artean Pello semea izango dudalako.

Dolua inspirazio iturri izugarria dela kontu jakina da. Beste pelikula bat ikus-entzuteko aprobetxatu ditugu “egun santu” arraro hauek: “Nomadland”Frances McDormand aktoresak ez badu Oscar saria irabazten aurten lan honengatik, oso gertu geldituko da. Desolazioa, elurra eta hotza, paisaia lehorrak eta gainditu gabeko doluak dira filmaren osagai batzuk. Beste AEB bat erakusten dute, nomadena, etxe finkorik ez daukatenena, sistematik kanpo xamar bizi direnena. Autokarabanako asteburu baterako pelikularik egokiena. Erabat gomendagarria autokarabana barik ere.

“Eta min eman arte zure falta izan
Ez da musa hoberik”. Berri Txarrak.

 

PD.- “Quizá vivir sea ésto” (Jorge Egocheaga).

Soinu-banda

%x %A in Aulki Hutsak, Mendian Hil Hirian Hil , Musikan, Suminetik bakera

soinubandaMusika da pelikula baten arima. Gorputz eder bat izan dezakezu, irudi zoragarriak bai eta gidoi bikaina ere, baina izpiritua soinu bandak ematen dio. Arima beltza, zuria, berdea, gorria edo urdina. Horrela izan zen “Aulki Hutsak”-ekin (Gorka Urbizu-Katamalo, Anari, Ruper Ordorika, Gari eta Petti). Eta horrela izan zen “S(u/a)minetik bakera”-rekin ere, Mudoh-k propio sortutako soinu bandarekin, esperimentazioaren bide elektronikoetatik.

MHHH azken katebegi honetan, irudi bakar bat grabatu baino lehenago ere, musika nondik nora joango zela erabakita genuen. Prototxeloa hitza ikasi genuen garaia zen, 2020ko martxoa (gogoratzen non zeunden/geunden?), eta maiatzean hasi ginen grabaketekin. Kontua da Eñaut Zubizarreta, musikagilea ez ezik, eskalada monitorea dela. Mikel Crespo herrikidearen sokalaguna izan zen, eta haren aldeko hiletan txeloa jotzen jardun zuen. Mendian eta h(il)errian lagun. Arimaren zati handi bat Eñautek eman dio beraz filmari. Eta aste honetan argitaratu egin ditu abestiak disko batean (ikus argazkia), Forbidden Colours diskoetxe bizkaitarrarekin.

Eñautenarekin batera, Audio Network-etik hautatutako musika piezek osatzen dute puzzlea. Interesgarria da kanta guztien izenburuak irakurtzea, zein kontzepturen inguruan dabilen mamia iragartzeko: Agurra, hileta, requiem (birritan), azkena, mina, hauskortasuna, argitasuna, itxaropena, profezia. Bestela, seigarren kantak bakarrik ditu letrak, besteak instrumentalak dira.

Hamalauak bilduta, hemen duzue dokumentalaren abesti guztien zerrenda, musikagile guztiek egindakoak. 45 minutu inguruko soinu banda ederra:

  1. Badoie (Eñaut Zubizarreta): 03:00.
  2. Burial Grounds (Jordan Gagne): 02:43.
  3. Hotza (Eñaut Zubizarreta): 02:04.
  4. Agur (Eñaut Zubizarreta): 02:31.
  5. Requiem (Eñaut Zubizarreta): 03:04.
  6. Azken aetzaren balada (Petti): 05:07.
  7. Requiem of the Streets  (Dave James & Keith Beauvais): 02:28.
  8. Fragile Wonder (Paul Mottram): 02:59.
  9. Egunak argitu du berriz (Eñaut Zubizarreta): 02:27.
  10. Himalayas (Jordan Gagne): 02:55.
  11. Polepole (Michael Levine & Bijan Olia): 03:13.
  12. Hopeful Progress (Paul Mottram): 02:23.
  13. Fateful News (Luke Richards): 02:34
  14. Oinaze (Eñaut Zubizarreta): 04:55.

 

“Isiltasunaren ostean, musika da hurbilen dagoena adierazezina azaldu ahal izateko”. Aldous Huxley.

 

PD.- Hiru dokumentalen soinu bandei buruz, Radio Vitorian (30 minutu, gazteleraz).

PD’.- Eñaut Zubizarretari egindako elkarrizketa Naiz Irratian (10 minutu, euskaraz).

Hiriburuan, Araba euskaldunean eta mugetan

%x %A in Aulki Hutsak, Mendian Hil Hirian Hil

sierra-de-elgeaDokumentala Rakel Navarroren ahotsarekin hasten da, offean: “Azken arnasa segundo erdi bat da…“. ‘Mendian hil’ lehenengo atal horretan, Juanjo San Sebastianek idatzitako testuak entzuten ditugu, Atxo Apellanizen heriotzaz eta bestez. ‘Hirian hil’ bigarren atala, modu gordinean, Santa Isabel hilerriaren irudiekin zabaltzen dugu. Apur bat aurrerago, etxearen kontzeptuari buruz, Karmele Jaioren hitzak jaso ditugu: “Etxeak ez dira lekuak, etxeak eraikin batetik bestera gurekin doazen atmosferak dira. Lokutora, alpinista eta idazlea, hiru gasteiztar. Eta kanposantu bat.

Gasteizen hil dira nire bizitzan zehar hiru pertsona garrantzitsu: Juan José, Héctor eta Luisi. Juan José B. bertan bizi eta hil zen, lekeitiarra zen eta berari esker txiki-txikitatik Lekeition udaldiak pasatu ditugu. Berari esker ere, neurri handi batean, euskalduna naiz. Héctor M. lankidea eta laguna zen, ezagutu dudan pertsonarik alaienetakoa. Gazte hil zen, eta arrasto irribarretsu handia laga dit. Oso eskertuta nago berari ere. Luisi M., azkenik, Luis M.-ren emaztea izan zen. Luis urteetan izan dut lankide Arrasaten, lagun mina eta mendilaguna da aspalditik.

Luisekin eta Franxorekin batera Galeusca mendi talde txikia osatzen dut. 20 ‘espedizio’ egin dugu orain arte azken 10 urte hauetan, eta hainbatetan mahaia konpartitu dugu. Aurreko asteazkenean, Dendarabako goiko aretoan egon dira dokumentala ikus-entzuten, beste 130 pertsonarekin batera. Eñaut Zubizarretak lagundu ninduen solasaldian, Aitor Elduaienek gidatuta Mendi Tourraren barruan. Gorka Etxabe ere ondoan izan genuen Arteman-dik, hiriburuarekin oso lotutako pertsona. Beste zortzimilako bat izan da Bittorixakoa.

Gaur, bestela, Aramaixo bisitatu dut. Eider Ballinak lagundu nau solasaldian (hau bai profeta bere herrian!), Ana Martiarena aurkezle lanetan. Gantzaga auzotik gora, badago leize ezagun eta ezkutu bat: Santikurtz koba. Lekuak inspiratu zuen mendiko beste hirukote bat, Izaskun A. eta Jone L.-rekin batera eratzen dudana. Izaskunekin eta txakurrekin orain dela gutxi Orixolen mendi buelta ederra eman nuen, elur artean. Igande honetan, hala ere, ezin izan da egon proiekzioan. Aita Mari itsasontzian dago. Mediterraneo itsasoan, jende desesperatuaren erreskate lanetan. (Lagun batez harro baldin bazaude, hoberena esatea da).

Arabako mugetara itzulita, hainbatetan zapaldutako Elgeako gailurrak eta haizerrotak ditugu aurrean: Aumategi, Mugarriluze, Elgeamendi, Urdingain… Baita Jarindo ere. Leintz Gatzaga eta Eskoriatza. Paraje hauek gogora ekartzen dizkidate etxean edo ospitalean hildako pazienteak: Maximo, Jesus, Josefa, Rosa, Esperanza… Baserritarrak edo kaletarrak. Aspalditik nabil Debagoieneko bazter hauetan lanean, baina Zaldibar antzokia ez nuen ezagutu barrutik aurreko asteburua arte. Eskoriatzan eman genuen 2014an “Aulki Hutsak”, Ibarraundi museo ederrean. Mari Carmen Arrieta izan zen orduan anfitrioia, eta orain berriz ere izan da. Josu Txintxurreta ere lagun izan nuen, Arteman-eko magoetako bat. Trilogiako hiruretan ondoan izan dudan bidelaguna.

Gasteiz-Aramaio-Eskoriatza-Aretxabaleta. Ostiral honetan dokuaren hirugarren emanaldian izan naiz, Andoni Ormazabalekin batera eta Ainhoa Caberok aurkeztuta. Andoni 2001etik dabil lanean Aretxabaletan ‘Ekin’ fisioterapia zentroan. Urte hartan hasi nintzen ni ere Arrasateko ospitalean lanean. Gizon honekin dudan konexio maila ez nuke sartuko gertakari paranormalen barruan, norma-normaletan baizik: Ederra izan zen proiektua azaltzeko hartu genuen tartea, grabazioa bera Sandailiko balkoian eta orain aurkezpenak. Plazer hutsa. Borobiltzeko, Jone L. lagun santikurztarra ere hurbildu zen Arkupeko zinema aretora, baita beste jende kuttun bat ere.

 

 

Murugainetik Murumendira

%x %A in Aulki Hutsak, Mendian Hil Hirian Hil , Suminetik bakera

MuruakZinema asmatu baino askoz ere lehenago, historian dexente atzeraka eginda, gizakiek mundua interpretatzen zuten mitotik. Mitologia hortik dator, eta horren arabera, Murugainen herensuge bat bizi zen, Mondragoe herriko ikurra hain zuzen ere. Murumendin, bestela, Mari bizi zen, etxea Goierritik kanpoko beste mendi batzuetan ere bazeukan Dama bera.

Mitoaren aurrean zientzia joan da garatzen gizakia mendez mende. Baina, gaur egun ere, badaude hainbat esparru zientziaren irismenetik kanpo oraindik ere (zorionez) gelditzen direnak. Heriotza bezain esparru misteriodunak. Edo maitasuna, dolua ahalbidetzen duen osagai nagusia. Honi buruz hitz egiten dugu bete-betean MHHH pelikulan, eta hausnarketa hauek, normalean, adin batetik behera oso urrun gelditzen dira, Horregatik izan zen hain pozgarria Arrasateko Amaia Antzokian hainbeste gazte ikusi izana (benetako gazteak, 20-30urtekoak).

Juxe Zuazua animatu zen solasaldian parte hartzen, eta isiltasuna eta errespetua zabaldu ziren. Une zirraragarriak izan ziren, sarrerak agortu zirenez hainbat pertsonak galdu zituztenak. Albiste ona da badagoela beste egun bat programatuta Amaian, otsailaren 2an. Albiste txarra da ez dakigula zer lagako digun egiten pandemia luze honek, ea Murumendiko Damak lagunduko digun ala ez.

Murugainetik Murumendira. Deba ibaitik Oria ibaira. Ordizian egin genuen atzo Mendi Filmetik kanpoko bigarren emanaldia. Andoni Ormazabal izan genuen solasaldian, benetan bizia eta sakona izan zena. Pertsona baten ondoan zaudenean eta komunikazio jario natural bat pizten denean, aldez aurretik ezer prestatu gabe, gauza handia da. Eta hori sentitu nuen atzo Andonirekin.

Besaulkietan, Iban Toledo ordiziarra eserita zegoen. Berarekin egin nuen “Aulki Hutsak” 2013an, trilogiaren lehenengoa eta hainbat eta hainbat tokitan aurkeztu duguna. Borobil bat izan zen atzo Iban bertan egon izana. Iztuetako Ainitze eta Gorka lazkaotarrak ere hurbildu ziren, Otsagabian ezagututako lagunak. Han konpartitutako bazkari batean zerbait garrantzitsu piztu zen, dokumental honekin lotutakoa. Patxi Aierbe zaldibiarra ezin izan zen etorri. Baina oso presente eduki dut egun hauetan, berak gomendatu eta laga zidan “Cita con la cumbre” liburua, Juanjo San Sebastianena. Dokumentalaren bibliografiako zutabe sendoetako bat.

Kapela kentzeko moduko heriotzak egon badaude, Iñigo Suberbiolak pelikulan gogorarazten digun moduan. Ordiziako erdigunean izan nintzen horietako baten lekuko orain dela urte batzuk, Zumarragako Etxeko Ospitalizazioan lanean nengoenean, Amaia Apaolaza atenditzeko pribilegioa (letra guztiekin) izan nuen, eta beti gogoratuko naiz etxe horretan zegoen musika giro atsegina. Ezin zen beste modu batean izan musika manager batentzat. Garai hartan, AH hara eta hona mugitzen genbiltzan, eta Angel Katarainek lagundu zigun soinua fintzen. Angel egun haietan ezagutu nuen aurrez aurre, Amaiaren etxean. Atzoko solasaldian, hileta zibilak eta garai berrietako erritoak aipatu genituen. Amaia hil ostean, Fermin Muguruzak aktiboki parte hartu zuen agur zibiletan, kultura mundutik, Baita Ruper Ordorikak ere, besteak beste, Kafe Antzokiko urteroko kontzertuan.

Eta borobila ixteko, trilogiaren bigarrenean jorratutako hausnarketetatik, doluaz eta indarkeriaz, ezinbestean Dolores Gonzalez Katarain “Yoyes”-engana iristen gara. Angelen arrebarengana. Dolu kolektiboei buruz ari garela. Suminetik eta saminetik bakera.

Ederra izango litzateke Murumenditik Murugainera berriro itzultzea. Aretxabaleta zain daukagu, herensugeak uzten baldin badigu hurbiltzen. 

Aretxabaleta

%x %A in Aulki Hutsak, Mendian Hil Hirian Hil , Onkologikoak ez direnak

degurixaBertan kokatuta dago argazkian agertzen den paraje ederra, Oñati, Eskoriatza eta Barrundiako mugetan. Eta bertan dauka egoitza Arteman Komunikazioa-k, doluari buruzko trilogia osatzeko dudan bidelaguna, 2012tik. Zortzi urteko ibilbide emankorra egin dugu orain arte. Oso eskertzeko modukoa.

Bertakoa da Eider Otxoa, Dolulaguna zerbitzuaren arduraduna eta “Aulki Hutsak” dokumentalaren protagonistetako bat. Berarekin batera ezarri nuen behinola marka bat Urkuluko urtegiari itzulia ematen. Inoizko denborarik luzeenean egin genuen, oso gustura, orain arte beste inork gainditu ez duena. Bidelagun maitea dut Eider.

Eta bertakoa zen halaber  Gerardo Iñurrategi, Arrasateko kontsultan ezagutu nuen gizon sendoa eta atsegina, ahots sakonekoa, mendizalea. Paraje horiek guztiak ederto ezagutzen zituen, kontsultara etortzen zenerako mendi buelta bat eginda zeukan beti, laburragoa edo luzeagoa, hitzorduaren orduaren arabera. Beti gogoratuko naiz zelan azaldu zizkidan elurraren euskarazko hitz desberdinak, mota desberdinen arabera. Asko pozten nintzen etortzea tokatzen zitzaionean.

Ezagutu ginenean, urte gutxi batzuk ziren Felix semea mendian hil zelarik, Pakistango Himalaia aldean. Dolua hor zegoen nabarmen. Euskal Herria mailan sekula gertatu den dolu kolektiborik handiena izan zen Felixen heriotzak piztutakoa, Denok gogoratzen gara non geunden albistea jakin genuenean… Urte batzuk geroago, hirian hil zen Gerardo, edo herrian. Menditik gertu,

Hogeigarren urteurrena izan da aurtengo uztailean, Felix Iñurrategirena. Eta Ramon Olasagastik (“Mendiminez”, 2007) eta Cesar Llagunok egunotan argitaratu dute “Iñurrategi anaiak” izenburuko komikia. Mendi Film Festival-en aurtengo edizioan (ez  dok 13!) aurkeztuko dute.

Badakizuenez, geuk ere “Mendian hil. Hirian hil” dokumentala aurkeztuko dugu Bilboko mendi zinemaldian: Abenduaren 6an Euskalduna jauregian (19:00) eta abenduaren 12an Alondegiko Golem zineman (19:15). Bertako soinu-banda Eñaut Zubizarreta protototxelo jotzaile atxabaltarrarena da nagusiki. Kurtzebarrin grabatu genituen irudi ederrak berarekin, dokumentalaren hasieran ikus daitezkeenak. Eñautek kolaboratu izan du Dolulagunarekin ere, Eiderrekin, hileta zibilak antolatzean.

Halaber, Mikel Cresporen bidelaguna izan zen Eñaut, Balaitus gailurretik jaistean hil zen mendizale atxabaltarra. Beste dolu kolektibo bat eragin zuen herrian Mikelen heriotzak, ondo jasotzen saiatu garena. Horretarako, Juxe Zuazua eta Txema Crespo gurasoek eta Lide Crespo arrebak bihotza zabaldu digute. Eta islatzen da filmean.

Jakin-mina piztu dizuet Mendi Filmera hurbiltzeko? Horixe izan da nire helburua.

Osasuna!

 

Zergatik Gabonak?

%x %A in Aulki Hutsak, Bizi gara!, Dolua, Zarautz Errukitsua

IMG-20191218-WA0007Eguberri aldean gurasoekin geneukan ohitura eder bat zen antzezlanen bat ikus-entzutera joatea Bilboko Arriaga antzokira. Aurten, haiek gogoan, ohitura berreskuratuko dugu anai-arrebok. Zer eta gure bizitzan oso garrantzitsua izan den komedia ganorabako baten egokitzapen bat ikus-entzuteko: “Hildakoa ere berpiztuko lukeen emanaldia”.

Iaz, abenduaren 24an Jexuxen etorrera izan zen literalki. Zazpi hilabeteko esperientzia aparta baten hasiera izan zen. Zentzua eman ziena Gabonei, baina baita bizitzari orokorrean ere. Izan ere, jarraipena eduki du uztailetik hona, pasa den hilabetean Jexuxen familiak antolatutako bazkariarekin. Pasa den asteazkenean Zarautzen antolatutako “Gabonak dira eta etxean aulki huts bat dugu” saioan, Aingeru Oiartzabalen eskutik. Eta datorren igandean Pagoeta mendi aldean. 

Arantzazuko paradisuan, duela urte batzuk, Gabonetako saioak eskaintzen ditu Bidegin elkarteak, Izaskun Andonegi bidelagunarekin. Aurten, lehenengo aldiz egon ahal izan naiz bertan. Giro epela topatu nuen, bihotza zabaltzeko erabat egokia, eta horrela etorri ziren bata bestearen atzetik testigantzak eta parte hartzeak. Eskertuta sentitzeko modukoa, goitik behera.

Hain zuzen ere, Eguberriari zentzua bilatzea zelabait bizitzari berari esangura topatzen saiatzea da.

Ariketa espiritual bat. Zergatik bizitza?

 

 

 

 

 

 

Entzunaz bizikidetza eraiki

%x %A in Aulki Hutsak, Suminetik bakera

forosocial_26891_1Atzo Iruñean Robert Manrique berriro topatzearen zoriona eduki nuen. Foro Sozialak Nafarroako Parlamentuan antolatutako jardunaldian izan da, eta bitxiena izan da hemizikloan bertan egon ginela publikoa, bizikidetzan sinesten duten parlamentari batzuekin batera.

Gogoratuko zarenez, Robert bizirik atera zen ETAk egindako Hipercorreko atentatutik 1987an, Bartzelonan. Monzón herrian ezagutu ginen 2014an bertan AH-ekin egin genuen proiekzioa eta solasaldiari esker. 2018ko otsailean, bera eta Rosa Lluch aritu ziren narratzaile lanetan geure SB obra eszenikorako, katalanezko bertsioan.

Atzo harekin batera Idoia Zabaltza egon zen, argitu gabeko baldintzetan Guardia Zibilak torturatu eta eraildako Mikel Zabaltzaren arreba bat. Mikelen zorigaitzeko istorioa “Adiorik gabe” antzezlan sortan eta Ion Arretxeren liburuan (“Intxaurrondoaren itzala”) jaso zuten. Atzo, modu etsituan baina borroka alde batera guztiz utzi barik, familiaren mina konpartitu zuen bertaratutakoekin, Robert solaskidearekin eta Fernando Rey moderatzailearekin. Saihestezina izan zen Arrasateko Etxabetarren minaz ez gogoratzea eta Altsasuko familia haienaz, eta beste hainbatenaz.

Saihestezina izan zen, halaber, “terrorismo” hitzaren eta horren atzean dagoen sufrimendu guztiaren banalizazioaz hitz egitea. Robertek modu egokian nabarmendu zuen puntu hau, Katalunia bere herrialdean azken hilabete luzeetan sektore batzuetatik egiten ari direnez. Zabaltzatarren minaren aurrean ezikusiarena egiten duten sektore berdinak. Atzo legebiltzarrean egon ez ziren berdinak.

Iñigo Aranberrik aurreko igandean “Biktima” izenburuko artikulua sinatu zuen, eta bertan Ane Muguruzaren hitzak jaso zituen (Josu Muguruzaren arreba):

«Uste dut biktima zera horrek ez nauela ordezkatzen. Gaur egungo biktima terminologia horretan ez naiz identifikatua sentitzen. Gehiago gustatzen zait esatea gatazkaren kaltetu bat naizela, edo ondorioak pairatu dituen pertsona bat. Egun ezagutzen dugun biktima izaera horretan Estatu terrorismoaren kaltetu asko ez dira identifikatuta sentitzen. Eta ni barne. Ez dakit eman zaien erabilpenagatik, batzuk nola goraipatu dituzten eta besteok nola gutxietsi gaituzten…».

Info+: “Víctimas de violencia coinciden en el no al odio y en la búsqueda de justicia y reconocimiento”

Uhinez uhin

%x %A in Aulki Hutsak, Bizi gara!, Dolua, Suminetik bakera, Zarautz Errukitsua

Zarautz Olatuak Barnealdeko itsaso batean hasi da azken 10 egun hauetako ibilbide eder hau, olaturik gabeko Urkulun. Urtegiaren inguruan, herrietako kanposantu ahaztuak ditugu, lur gainean dagenak eta akaso urperatuta daudenak. Aretxabaletako hilerria  bestela, Gipuzkoako zazpi ederrenen artean sartu dituzte, leiho erromaniko bitxia dela-eta, Apotzagako kanposantu eskoriatzar zirkularrarekin batera. Herriko plaza nagusian, eguna ondo amaitzeko, arimadun hitzaldi horietako bat ikus-entzuteko (eta sentitzeko) plazerra eduki nuen, “Hileta zibilak eta dolua” izenburuarekin eta Eider Otxoa bidelagunak eta Beñat Zubizarreta txelojoleak eskainia. Sortu zen magia horretatik, “Amama” (Asier Altuna) pelikularen pasarte horretara iritsi ginen, hileta zibilarena, Mursegok txeloa jotzen duena. Hilerrietatik urrun.

≈≈Maiatzaren 7a≈≈ 

Barnealdetik jarraituz iparralderuntz, kostaldetik gertu dagoeneko, Santa Engraziako baselizaraino ere heldu ginen, inguruko haran sakonak, mendiezagunak eta itsasoa bera ikusiz. Beste Eider batek, Zuriarrain, eta Arantza Aizpurua lagunek antolatu zuten saio bat, “Aulki Hutsak”-en proiekzioa eta solasaldia izan behar zena, baina Death Cafe moldatu eta atipiko bihurtu genuena. Aizarnan arratsalde hartan gure artean Joxe Arregi teologo ezaguna eduki genuen. Eta jorratutako kontu mamitsuen artean, niri bereziki erakartzen nauen bat konpartitu genuen: Heriotzaren kanala eta erditzearena, heriotzarako prestatzen diguten emaginei buruz. Eta bizitzaren hasiera eta amaieraren arteko lotura horiei buruz, testu bat (eskerrik asko, Basi):

“De manera similar al proceso del parto, hablar de qué esperar durante la agonía o entender que el proceso es predecible y, por lo general, indoloro, supone un consuelo y un sostén para los moribundos y sus seres queridos”

≈≈Maiatzaren 10a≈≈

Kostaldera ailegatuta, azkenean, Modelo zinema aretoan sartu ginen. Literaturia 2019-k zabaldu zizkigun tenpluaren ateak Ana Galarraga, Imanol Epelde, Mudoh eta Patxi Lurrari. 4tik 3 Zarauzko bizilagunak “S(u/a)minetik bakera”-ren lantaldean. Arrasateko estreinaldian gertatu zen bezala, publikoaren artean egon zen protagonisten minarekin konektatu ahal izan zuena, ideologia kidetasunetik baino bestelako dolu mota batetik abiatuta eta enpatia (eta erruki) horietatik. Zehazki dolu perinatal banatik gertatu ziren konexio horiek, lehen aipatutako Eider Otxoa Arrasateko emanaldian, eta Miren Rosekin Zarauzkoan.  “Zu naiz, ni zara”. Zaila da halabaina jendea erakartzea proposamen hauetara, suminez eta saminez bizi dute jende dexentek oraindik prozesu hau, bakera iritsi ezinda. SB bera akaso bisetan sartuko da laster, gure onenak emanda (AH bigarren gaztaroan dagoen bitartean). “Azken finean gizaki hutsak gara”.

≈≈Maiatzaren 12a≈≈

Azken aurreko uhinak Sabatore Mitxelena Ikastola-ra eraman gintuen. Eneritz Garmendia, Miriam Mendoza eta lehen aipatutako Miren Ros-ek antolatuta, ZHZ gure ekimen errukitsuarekin batera, “Heriotza bizi” solasaldian bizipen pertsonalak trukatu genituen, bihotzetik bihotzera, eta sare ederra josi genuen denon artean. Zerbaitekin gelditzen baldin banaiz bereziki konpartitutakoaren artean, bizitzaren amaieran ere edertasuna topatu dezakegula, baldintza batzuetan. Bai eta alaitasuna eta bizipoza ere. Bejondeigula!

≈≈Maiatzaren 14a≈≈

Azken olatuak Hondarribira eraman nau. Zainketa aringarriak eta egoera bereziak (dementziadunak, gaixo psikiatrikoak, garun paralisia dutenak, bazterketa egoeretan daudenak) eta gaixo pediatrikoak uztartu dituen jardunaldia izan da. Nerea Erkiagarekin joan naiz, proiektu ederra esku artean duen emakumea da. Gaur mamuei aurre egiteko kemena mantentzen lagundu dit. Eta esaldi bat oparitu: “Bizidunok begiak ixten dizkiegu hildakoei. Hildakoek bizidunoi begiak zabaltzen dizkigute”.

Gaur Pello semeak 13 urte egiten ditu, beste urte bat. Beste uhin bat.

≈≈Maiatzaren 16a≈≈

Zoritxarraren aurrean bizimina

%x %A in Aulki Hutsak, Bizi gara!, Zarautz Errukitsua

borealMinbiziaren aurkako egunak ospatzen ari gara aste bizi honetan, AECCk bikain aukeratutako arlo psikoemozionaletik begiratuta. Dolua barne, geu guztion aulki hutsak ahaztu barik. Minbiziaren aurrean, bizimina…

“Abentura eten da, gogoa ez”: Arreta harrapatu dit gaurko egunkariaren artikulu batek, izenburu horrekin. Kanadako iparraldean ibili da Euskal Herriko iparraldetar bikote abenturazale bat, azken 4 hilabete hauetan. Aurkako klima-baldintzak direla-eta, “Boreal espedizioa” eten egin behar dute Paxkal Elgart eta Xiril Alvarezek, hurrengo egitasmorako gogoa pizturik. Erresilientzia. Burura etorri zait “Biziminez” dokumentala, Pablo Dendaluzek egindakoa eta duela pare bat urte hemen Modelo zineman ikus-entzundakoa. Josu Iztueta abenturazalea bertan aretoan egon zen, protagonistetako bat. Antxon Arza da dokumentalaren bigarren protagonista, gurpildun aulkian dabilen abenturazalea, hamaika lekutan ibilitakoa zoritxarreko istripua eduki baino lehen. Galera funtzionalaz, seme batengatiko doluaz, umoreaz, tristuraz, biziminaz… Eta biziminetik iritsi naiz berriro Hector Prieto atxabaltarrarengana, zoritxarreko gaixotasun degeneratiboaren aurrean horixe erakutsi zuena, bizimina eta erresilientzia itzela, duela urte bat eta erdi hil zen arte.

Gabon hauetan, bestela, pertsona aparta bat ezagutzeko zoriona eduki dut. Abenturazalea, bertsozalea, bizizalea, surfzalea, mendizalea. Erresilientzia gizaki batean gorpuztuta, zoritxarraren aurrean eta, orain, minbiziaren aurrean. Aste hauek intentsitate handikoak izaten ari dira, bere etxeko ateak eskuzabaltasunez zabaldu zizkidanetik. Berak eta bere ingurukoek, sare aparta hori ere. Aste honetako post hau berari dedikatu nahi diot. Bihotzez.

 

 

 

Featuring WPMU Bloglist Widget by YD WordPress Developer

跳至工具栏